Kamervragen over zorg voor verstandelijk gehandicapten

Gisteren en vandaag was de situatie van Brendan  uitgebreid in het nieuws. Voor wie het gemist heeft: Brendan is een jongen van 18 jaar met een verstandelijke handicap. Hij woont in ’s Heeren Loo in Ermelo. In een uitzending van Uitgesproken, afgelopen dinsdag, wordt verteld dat Brandon al drie jaar lang niet meer in de buitenlucht is geweest en dat hij elke dag met een riem aan de muur vastgeketend zit. Dit vanwege zijn agressieve en onvoorspelbare gedrag. De PvdA-fractie in de Tweede Kamer heeft een spoeddebat over deze kwestie aangevraagd.

Volgens de Inspectie, die op de dag van de uitzending de instelling nog bezocht, handelt ’s Heeren Loo volgens de regels en is er sprake van een dusdanig complexe problematiek dat er geen andere oplossing is.

Als dat zo is, zegt Platform VG, een organisatie die de belangen van mensen met een verstandelijke handicap en hun familie behartigt, dan moeten die regels veranderd worden.


Zogeheten onrustbanden worden nog veel gebruikt in de verstandelijk gehandicaptenzorg. Daarom is het ministerie van VWS in 2009 begonnen met een programma “Ban de Band”. In de 30 deelnemende instellingen is het aantal situaties waarin zo’n band gebruikt wordt in datzelfde jaar teruggebracht van 334 naar 120.


’s Heeren Loo heeft het besluit om een onrustband te gebruiken genomen na consultatie van het CCE, het Centrum voor Consultatie en Expertise . Het CCE kan deskundigen inschakelen die samen met de instelling de situatie bekijken en daarna een advies uitbrengen. Verder kan het CCE de instelling ook ondersteunen bij de vraag hoe vervolgens om te gaan met dat advies.


Het gaat in alle gevallen om extreem complexe en ernstige problematiek rond autisme, verstandelijke beperkingen, niet aangeboren hersenletsel, in combinatie met ernstige gedragsproblemen. Instellingen hebben naast hun zorgplicht voor bewoners natuurlijk ook de verplichting om hun medewerkers een zo veilig mogelijke werkomgeving te bieden. Zelf ken ik iemand die in de verstandelijk gehandicaptenzorg werkte en na een klap van een bewoner een whiplash opliep. Zij is nu al vijftien jaar arbeidsongeschikt.


Het CCE is opgericht na de ophef over Jolanda Venema in 1988. Zij kwam in 1988 in het nieuws, omdat ze bijna permanent naakt vastgebonden zat in haar kamer. De aandacht voor haar zaak bracht de discussie op gang over de kwaliteit van de gehandicaptenzorg in Nederland. Het CCE moest voorkomen dat dit soort situaties zich vaker voor zouden doen. Het CCE geeft zo’n 1100 consulten per jaar, waarvan 800 in de gehandicaptenzorg.


Aan de ene kant kun je dus zeggen dat het ’s Heeren Loo alle procedures juist gevolgd heeft. Aan de andere kant vraag je je toch af hoe het kan dat juist in een gespecialiseerde instelling als deze er blijkbaar toch cliënten zijn waar men geen raad mee weet. Bert Lendemeijer, onderzoeker bij het UMC Utrecht, zoekt de oorzaak in te weinig en te slecht geschoold personeel. Inderdaad roept de VGN, de koepel voor de gehandicaptenzorg in Nederland, al jaren dat de sociaal-agogische opleidingen binnen het HBO meer specifiek voor hun sector zouden moeten opleiden. Aan de andere kant is het aantal functies dat dan ook op dat niveau betaald wordt maar beperkt. En, zoals het spreekwoord zegt, "If you pay peanuts, you get monkeys".

Lees de Canon Sociaal Werk voor informatie over de zaak Jolanda Venema.
Bezoek de site van de VGN, de brancheorganisatie voor de gehandicaptenzorg.

Of bekijk hier de uitzending van Uitgesproken over Brendan

Bron: Zorg + Welzijn