Vandaag naar Nijverdal geweest. Frans den Ouden, gepensioneerd maatschappelijk werker, had naar Saxion gebeld met de vraag of onze bibliotheek nog belang had bij zijn collectie maatschappelijk werk-boeken. Dat had men niet. Een van de uitgangspunten van de bieb is dat alles wat ouder dan 10 jaar is, verouderd is. Gelukkig hebben wij verstandige bibliotheekmedewerkers die niets zonder overleg weggooien, maar om nu zo maar even 50 oude boeken, sommige uit het begin van de jaren vijftig, aan de collectie toe te voegen, dat week wat al te ver van het beleid af. Maar dankzij onze onvolprezen Yvonne kwam Frans bij mij terecht en ik wist wel raad met zijn aanbod.
Man, wat een mooi spul! Als kind mocht ik vroeger, na afloop van de Tubbergse kermis, altijd speelgoed uitzoeken in de winkel van Krester’s Dieka. Ik waande me weer even bij Dieka in de winkel.
Daarna natuurlijk snel naar huis om ze een plekje te geven in mijn boekenkast. En ondertussen al even bladeren. De directeur van de bieb heeft ongelijk: er zijn verrassend veel moderne inzichten te vinden in die “verouderde” literatuur. En dan hoef je niet eens te zoeken. Zomaar een greep:
- Drs. J.P.A. van den Dam: Maatschappelijk werk. Een aansporing tot bezinning. (1962). “In een scriptie lees ik: ‘Het moderne maatschappelijk werk neemt ook een veel belangrijker plaats in dan de vroegere hulpverlening. Doordat men, tegen het einde van de negentiende eeuw en daarna, meer noden en meer verschillende facetten van de noden ging onderscheiden, ontstond er een grotere differentiatie en specialisatie op allerlei gebieden en onderdelen van het maatschappelijk werk. Hierdoor zijn er veel meer hulpbehoevenden op het terrein van het maatschappelijk werk dan vroeger het geval was.’ Dit brengt de schrijver tot de opmerking: ‘Ik houd altijd staande dat het scheppen van hulpverleningsmogelijkheden onherroepelijk behoeften oproept…..De gelegenheid wordt gegeven, de behoefte volgt automatisch.’ Twintig jaar later zou de filosoof Hans Achterhuis het welzijnswerk op zijn grondvesten doen trillen door in wezen hetzelfde te beweren.
- Harriett M. Bartlett: Analyzing social work practice by fields. Een uitgave (1961) van de National Association of Social Workers (Price: $ 1.50) werd gewoon gebruikt in de lessen. Tegenwoordig noemen we dat internationalisering.
M. Kamphuis: Wat is social casework? (1950!) begint al met een citaat van Erasmus: “Wat is charitas zonder wetenschap? Immers een schip zonder roer.” Evidence-based practice heet dat vandaag de dag. Het boekje geeft op het eind casuistiek. In één geval gaat het om een huisvrouw, “een nerveus en opgewonden type”, die tot rust wil komen in een pension. Omdat ze daar de middelen niet voor heeft klopt ze aan bij de Sociale Dienst. Die verwijst haar naar de vakbond van haar man, die echter een fonds heeft dat alleen opname in een herstellingsoord vergoed. Dat wil de vrouw weer niet. “Maar de vrouw is niet over te halen en de Dienst blijft dan bij zijn weigering, daarbij de vrouw het recht tot zelfbeslissing en zelfbepaling ontnemend en bovendien miskennend het feit dat een mens alleen maar wezenlijk uitrusten en herstellen kan, wanneer dit gebeurt op een wijze, waarmee hij zelf instemt…” Hoor ik hier al een voorloper van het PGB-denken?
Verder heb ik al diverse boeken in handen gehad die beginnen met een beschrijving van de situatie in het buitenland. A.M.C. van der Geld: Begeleiding van opvoeders en kinderen vanuit een alternatief Medisch Opvoedkundig Bureau uit 1973 begint met een beschrijving van vergelijkbare voorzieningen in Duitsland, Engeland, België, Frankrijk en Italië. Dat je nieuwe inzichten kunt opdoen door naar het buitenland te kijken wisten ze dus ook toen al.
Toevallig kreeg ik vanavond in mijn mailbox de bijgestelde Education and Accreditation Standards van de AASW, de Australian Association of Social Workers. De opleidingsprofielen en de richtlijnen voor accreditatie. Grappig om te zien hoe het daar niet de opleidingen zijn, maar de beroepsvereniging die de opleidingsprofielen vaststelt én de opleidingen ook nog eens accrediteert.
Ethiek en “values” spelen een veel grotere rol in het opleidingsprofiel dan bij ons. Dat begint al met de definitie van social work:
The social work profession is committed to the pursuit of social justice, the enhancement of the quality of life and the development of the full potential of each individual, group and community in society. Social workers work at the interface between people and their environments, utilising theories of human behaviour and social systems
“Het nastreven van sociale rechtvaardigheid”: dat zie ik hier in Nederland nog niet zo snel in een document terechtkomen.
Wat verder opvalt is dat bijna op iedere pagina aandacht besteed wordt aan (kennis van) verschillende culturen en van de situatie van de Aboriginals en de bewoners van de Torres Strait Islands, een groep eilanden ten noorden van Australië. Niet zo gek als je bedenkt hoe de oorspronkelijke bewoners van Australië tot in de jaren ’70 behandeld zijn.
Wat mij ook verraste was hoe gedetailleerd de AASW zich bezighoudt met de organisatie van de opleiding. Zo wordt er uitdrukkelijk op gewezen dat studenten zelfsturend moeten zijn en dat er een integratie moet zijn van theorie en praktijk (iets wat in het buitenland niet altijd vanzelfsprekend is. De minimumomvang van de stage is beschreven (980 uur) en het minimale percentage docenten met een social work-opleiding (50%). Een heel mooie vond ik dat cliënten zoveel mogelijk betrokken moeten zijn bij het ontwerp en de uitvoering van het onderwijs. Ik heb ook al eens voorgesteld om bij Saxion ten minste één vertegenwoordiger van een patiënten- of cliëntenorganisatie op te nemen in de werkveldcommissie. Tot dusver is het er nog niet van gekomen, maar wie weet.
Ik mis in het document een beschrijving van het academische niveau van de opleiding, zoals wij dat in Europa kennen in de vorm van de Dublindescriptoren. Maar misschien is dat iets wat opleidingsoverstijgend door de regering geregeld wordt.
Lees hier de AASW beroepscode
En hier vind je de AASW Education and Accreditation Standards
Mocht je ooit in Australië aan de slag willen als social worker dan kun je hier vinden hoe je je diploma kunt laten valideren
Over de behandeling van de Aboriginals is een indrukwekkende speelfilm gemaakt met de titel "Rabbit-proof fence". De trailer kun je hieronder zien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten