TBS kan beter als men in elkaars keuken kijkt.

Behandelaars in de forensische psychiatrie schatten de vooruitgang van hun patiënten nogal eens te optimistisch in. Medewerkers van verschillende forensisch psychiatrische instellingen zouden daarom jaarlijks over en weer individuele behandelingen inhoudelijk moeten beoordelen. Bij tbs-behandelingen gebeurt dat nu om de zes jaar. Een second opinion verbetert de kwaliteit van de behandeling en kan stagnatie voorkomen. Dat stelde prof.dr. Ko Hummelen, bijzonder hoogleraar forensische psychiatrie aan de Rijksuniversiteit Groningen, vandaag in zijn oratie 'Over grenzen en open vensters'. Prof.dr. J.W. (Ko) Hummelen (1954) is al sinds augustus 2009 bijzonder hoogleraar forensische psychiatrie aan de Rijksuniversiteit Groningen, maar houdt dus pas nu zijn oratie. Hummelen is daarnaast werkzaam als psychiater bij de Forensisch Psychiatrische Afdeling De Boog (GGNet) in Warnsveld.

'Externe beoordeling door professionals zal er op termijn toe kunnen leiden dat patiënten beter gaan meewerken aan de behandeling', denkt Hummelen. Patiënten zijn volgens Hummelen eerder bereid hun gedrag te veranderen als er rekening wordt gehouden met hoe zij de behandeling ervaren. 'Een second opinion neemt de patiënt serieus en houdt rekening met zijn of haar perceptie van de behandeling,' aldus Hummelen. 'En bovendien kan de patiënt een second opinion inbrengen in de rechtszaak over verlenging van de behandeling.' Een rechter kan de uitkomsten van de second opinion laten meewegen in het oordeel.

Nee, dit is niet de nieuwe professor

Maar een second opinion kan een behandelaar ook wijzen op blinde vlekken. In de instelling waar hij zelf werkt, GGNet, maakte Hummelen mee dat een behandeling van een patiënt met een persoonlijkheidsstoornis (althans, dat dacht men) moeizaam verliep. Een externe behandelaar die er bij werd gehaald adviseerde om ook eens te denken aan de mogelijkheid van autisme. Daarna verliep de behandeling een stuk soepeler

Hummelen stelde in zijn oratie dat behandelaars elkaar 'scherp moeten houden', omdat 'de aard van het werk in forensische instellingen leidt tot een zekere mate van interne gerichtheid'. In een forensische instelling is de afstand tot de maatschappij groter dan in de reguliere psychiatrie, omdat patiënten gedwongen worden behandeld en dat gedurende een langere periode. 'Er is veel aandacht voor de patiënt in de kliniek, maar hoe het daar buiten moet na de behandeling is minder duidelijk', vond Hummelen. 'Leg elkaar een aantal vragen voor, zoals: is de behandeling gericht op terugkeer in de samenleving en op voorkoming van recidive? Hoe concreet zijn die plannen?'

Ik heb nooit in een TBS-kliniek gewerkt, maar ik kan me voorstellen dat je op een gegeven moment niet objectief meer kunt kijken naar hoe het nu met een bewoner gaat. Je krijgt voordat mensen binnenkomen al veel, vaak schokkende informatie. Je raakt in de loop van de tijd betrokken – positie of negatief – bij mensen. En een forensische kliniek is een wereld op zich waar je op een gegeven moment ook bepaalde manieren van omgaan en van communiceren gewoon gaat vinden. In een tijd waarin er enorm veel kritiek is op de TBS en fouten breed worden uitgemeten is het zaak om beslissingen over wel of geen verlof, wel of geen beëindiging van de maatregel, zo goed mogelijk te onderbouwen.

Hummelen wil dat professionals zich bewust worden van hun eigen visie op behandelingen en van afwijkende visies. Hij is geen voorstander van het formaliseren van de second opinion. 'Het gaat mij veel meer om het gesprek, de discussie. Kwaliteitsverbetering krijg je niet door dwingende controles op te leggen.'

Bron: www.rug.nl


In 2007 was er een speciale uitzending van Rondom Tien waarin medewerkers van TBS-klinieken, advocaten en burgers discussieerden over de vraag of het beest in de mens überhaupt te temmen is. Is het niet beter sommige mensen levenslang op te sluiten? Bekijk hieronder de uitzending.