SPENT: online game maakt armoededilemma's invoelbaar

Onlangs plaatste ik een post over werkende armen in de VS en in Nederland. Ik verwees daarin naar het boek van Barbara Ehrenreich, Nickled and Dimed, waarin de schrijfster het onderwerp van binnenuit beschreef door, met niet meer dan 1000 dollar op zak, te vertrekken naar een andere staat en te proberen daar met ongeschoold werk een bestaan op te bouwen. Het lukte haar uiteindelijk niet en ze moest haar poging voortijdig beëindigen.

Mensen in achterstandssituaties vertonen nogal eens gedrag dat onverantwoord en irrationeel overkomt op mensen die het financieel beter hebben. Toch is het anders als je zelf in de situatie verkeert dat je maar net het hoofd boven water kunt houden. Je schaft nieuwe schoenen aan op het moment dat het echt niet langer gaat; niet tijdens de uitverkoop. Je koopt niet een degelijke wasmachine, maar eentje die je op dat moment kunt betalen. Misschien koop je ook wel op afbetaling, ook al weet je dat je uiteindelijk veel duurder uit bent. En – zoals ik in mijn eigen boekje uit 1990 al beschreef – financiële overwegingen geven niet altijd de doorslag. Je wilt je kind een bepaalde mogelijkheid niet ontzeggen of je voelt je verplicht om dat familielid vooruit te helpen dat jou geholpen heeft toen je geen geld voor de loodgieter had.

Daarmee wil ik niet zeggen dat arme mensen geen keuze hebben of dat hun keuzes niet ter discussie gesteld zouden mogen worden. Maar de werkelijkheid van iemand die niet weet of hij aan het eind van de maand nog geld heeft om eten te kopen is ander dan die van iemand die zich afvraagt of hij deze vakantie naar Italië of naar Griekenland zal gaan.

Om die dilemma’s invoelbaar te maken heeft de gemeente Durham (North Carolina) samen met reclamebureau McKinney een online spel ontworpen waarmee je in de schoenen van een “working poor” uit de VS kunt gaan staan. Aan het begin van het spel ben je werkloos en is je geld op. Je kunt echter kiezen uit drie banen. Vervolgens begint het spel. Het doel is het eind van de maand te halen. Je wordt voortdurend geconfronteerd met keuzes waarbij elk alternatief zijn eigen consequenties heeft. Bijzonder aan het spel is dat je de hulp van vrienden kunt inroepen (zoals mensen in werkelijkheid ook vaak moeten doen) en dat daarvoor een koppeling gemaakt is met Facebook. Als je dat doet voel je aan den lijve hoe bezwaarlijk het is een beroep op anderen te moeten doen. De vriend of vriendin krijgt vervolgens een mail met daarin het logo van en uitleg over het spel.

Uiteraard zijn sommige dilemma’s kenmerkend voor de VS en zullen ze in Nederland niet zo snel voorkomen, zoals de auto die gerepossessed wordt als je de aflossing niet betaalt. Maar de spanningen (tussen bijvoorbeeld aandacht voor je kind of extra geld verdienen) zijn zeer invoelbaar. En het spel maakt inzichtelijk hoe dun soms het lijntje kan zijn tussen een regulier bestaan en thuisloosheid.

Klik hier voor een lang artikel uit Businessweek (mei 2007) over hoe banken proberen zoveel mogelijk te verdienen aan leningen aan de working poor.