Rapport over klokkenluiders in de zorg

In Engeland is in de sociale sector geschokt gereageerd op een rapport van Public Concern at Work, een organisatie die zich sterk maakt voor klokkenluiders bij de overheid en in de gesubsidieerde sector. PCaW heeft een hulplijn voor medewerkers die getuige zijn van misstanden op de werkplek. De meeste telefoontjes (zo’n 15%) komen uit de social care sector: tehuizen en internaten. Het rapport laat zien dat de helft van de telefoontjes van  “carers” -  zeg maar groepsleiders – gaat over misbruik of mishandeling van kwetsbare volwassenen. Ook komen er veel klachten voor over slordig beheer van medicatie, waardoor bewoners verkeerde medicijnen krijgen toegediend. In de helft van de gevallen waarin collega’s op de hoogte zijn, durven ze er niets van te zeggen.

In een artikel op de website van Community Care wordt het voorbeeld genoemd van een medewerker die zag hoe een collega een bewoner een klap op zijn achterhoofd gaf. De medewerker lichtte de manager in, maar die ondernam geen actie. Daarop legde hij de zaak voor aan de CQC, de toezichthouder voor de zorg in Engeland. Ondertussen had de manager in de instelling bekend gemaakt dat er een klacht was ingediend en door wie. De medewerker kreeg het hele team over zich heen. Er werd een onderzoek ingesteld maar dat leverde geen duidelijke uitkomst op. Het eind van het liedje was dat de medewerker zich niet meer in staat voelde om terug te keren naar zijn werk.

In het rapport, Speaking Up For Vulnerable Adults: What the Whistleblowers Say, worden 100 gevallen uit de afgelopen acht jaar geanalyseerd. De meeste klachten gingen over mishandeling, verwaarlozing en gebrek aan respect voor de waardigheid van de bewoner. 40%  van de meldingen van deze misstanden werd door managers weggewuifd of ontkend.

Een zorgelijk verhaal, vooral tegen de achtergrond van het feit dat de CQC de onverwachte inspecties in tehuizen wil afschaffen en toe wil naar zelfregulering door de sector.

In 2009 verscheen er al eens een onderzoek van de GSCC, de General Social Care Council. De GSCC is de toezichthouder voor het maatschappelijk werk, een (verplicht) beroepsregister, dat tegelijk ook de Social Work-opleidingen accrediteert. Het onderzoek werd gehouden onder 500 medewerkers. 85%  van de ondervraagden verklaarde dat ze misdragingen van collega’s zouden durven melden bij hun manager. Maar 45% zei te verwachten dat deze er niets mee zou doen. Van de mensen die al eens zoiets gemeld hadden bij hun leidinggevende zei bijna de helft dat deze geen actie ondernomen had.

In Engeland zijn social workers op grond van hun gedragscode verplicht om misstanden, discriminatie en uitbuiting te melden, maar is er ook een “code of practice” voor werkgevers die zeg dat ze zulke klachten snel, effectief en openlijk moeten afhandelen. Beide codes zijn te downloaden via de site van de GSCC.

Hoe zou je zelf handelen als je op je werk onaanvaardbare situaties tegenkwam? Hoe ver zou je durven gaan? En hoe snel worden beginnende groepsleiders “binnengezogen” in een organisatie waar het heel gewoon gevonden wordt om bijvoorbeeld geen respect te hebben voor de privacy van bewoners of om onnodig vernederende straffen uit te delen aan bewoners die zich niet gedragen?

Het rapport is hier te downloaden.  

Het persbericht bij het rapport is hier te vinden.